Проект турында

«XX гасырның 100 татар җыры» сайты — татар мәдәнияте тарихын музыка аша күрсәтергә омтылу. Сез монда татар милли музыкасында йөз ел эчендә ниләр үзгәргәнен, ә нәрсәләр сакланып калганын күрә аласыз. Һәр җыр янында аның турында белешмә, язылу тарихы яки контексты хакында аңлатма бирелә. Җырларга сылтамалар ачык чыганаклардан алынды. Композицияне теге яки бу чорга керткәндә, аның иҗат ителү, яздырылу яки эфирга чыгу вакыты, яки шул чорга ниндидер мөнәсәбәте булуы каралды.


Без шулай ук бу җырларны, безнең кебек үк, үзләре өчен мөһим күргән шәхесләр белән сөйләштек. Алар әлеге җырлар ничек иҗат ителгәне, ни өчен хәтердә сакланырга тиеш булуы һәм ничек итеп бу җырлар безнең киләчәгебезгә йогынты ясавы турында сөйләде.

Алар атаган җырлар саны ике йөздән артты – әмма без үзебезне аңлы рәвештә йөз җыр белән чикләдек. Үзебенең дә кайбер бик яраткан җырларыбыз сайтка керми калды — тик бу шуны гына аңлата: татар музыкасы искиткеч матур көйләргә һәм күңелгә үтеп керерлек җыр сүзләренә шулкадәр бай, шуңа күрә аны әле тагын озак еллар дәвамында өйрәнергә була.
XX гасыр — татар музыкасы сәхнәгә чыккан һәм халыкка таралуның яңа юлларын тапкан чор. Йөз ел дәвамында ул баеган, үзгәргән, төрле йогынтыларга эләккән, юлда нәрсәнедер югалтып, ниндидер яңа әйберләрне үзенә алган. Аңлашыла, хәтта татар музыкасының классик үрнәкләре дип саналган халык җырлары да каноннан бик ерак яңгырый. Инструментлар, интонацияләр, мелодик рәт, тембрлар үзгәрә. Ләкин яхшы татар җырында һәрвакыт ниндидер күңелне үзенә тартып торучы әйбер була, анда текст, көй, ритм, гомуми атмосфера һәм тыңлаучы арасында туган гармония бар.

Сайтны булдыруда безгә ярдәм иткән экспертларга рәхмәтебезне җиткерергә телибез:
Идрис Газиев, Гүзәл Сәгыйтова, Эльмир Низамов, Фердинанд Сәләхов, Лилия Сәрвәрова, Сиринә Латыйпова, Зөлфия Камалова, Резеда Әхиярова, Саидә Мөхәммәтҗанова, Луиза Батыр-Болгари, Гөлдания Хәйруллина, Рабит Батулла, Разил Вәлиев, Ирада Әюпова, Инсаф Хәмитов, Раил Сәдретдинов, Земфира Сәйдәшева.

«Зәңгәр шәл»
Проект Казанның тугызынчы балалар сәнгать мәктәбе белән берлектә эшләнгән.

Рәдиф Кашапов — идея, җырларны өйрәнү
Гөлназ Бәдретдин — интервьюлар әзерләү
Алия Сабирова — тәрҗемә
Дина Гаязова — аудио-расшифровка
Яна Вахитова — дизайн
Сабит Кадыйров — биткә салу
Ильяс Гафаров — административ эшчәнлек